Czy założenie fundacji rodzinnej opłaca się każdemu?

Fundacja jest tworem bez właściciela, natomiast posiada beneficjentów i fundatorów. Majątek należy do fundacji, a nie do osoby prywatnej, co chroni fundatora w przypadku popadnięcia w długi – organy nie mogą zająć majątku fundacji. Założenie fundacji rodzinnej w wielu sytuacjach pozwala zaoszczędzić na podatkach, zaś reinwestowanie kapitału odbywa się bez opodatkowania. Czy w takiej sytuacji jest to rozwiązanie idealne i każdy powinien z niego skorzystać? Odpowiedź brzmi – nie.

‍

Komu i kiedy fundacja rodzinna się opłaca?

Fundacja rodzinna jest najbardziej opłacalna, gdy fundator planuje reinwestowanie zgromadzonego majątku (np. w nieruchomości, akcje, udziały w spółkach), a nie jego bieżące konsumowanie. Samo obracanie kapitałem nie powoduje obowiązku podatkowego, więc można kupować i sprzedawać akcje, wynajmować mieszkania i nie płacić od tego podatku do czasu wypłaty środków na rzecz fundatora lub beneficjenta.

Przy mniejszym kapitale rozwiązanie może być mniej korzystne, ponieważ koszty prowadzenia fundacji pochłoną znaczną część zysków. Rozwiązanie to jest najbardziej opłacalne dla osób, które swój majątek liczą w milionach, a nie - setkach tysięcy. Oprócz satysfakcjonującej kwoty do przeznaczenia na aktywa, trzeba posiadać również środki w wysokości niezaburzającej codziennych zobowiązań.

‍

‍Co może robić fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna może wykonywać jedynie określone działania, takie jak: zakup i sprzedaż akcji i papierów wartościowych, czerpanie zysków z dywidend, wynajem i dzierżawa, przystępowanie do spółek, zbywanie mienia (jeśli nie jest flipowaniem) i udzielanie pożyczek beneficjentom. Działalność wykraczająca poza ten zakres powoduje nałożenie sankcyjnego CITu w wysokości 25% od całości dochodu.

Wątpliwy charakter ma m.in. handel kryptowalutami, złotem, czy dziełami sztuki; dopuszczalne jest ich posiadanie, natomiast aktywny handel nimi jest kwestionowany. Dlatego przed podjęciem jakiejś działalności warto zweryfikować, czy konkretne działanie jest zgodne z przepisami o fundacji rodzinnej.

‍

Jak jest opodatkowana fundacja rodzinnej?

Jednym z głównych atutów fundacji rodzinnej są sprzyjające zasady podatkowe. Podatek CIT (15%) jest naliczany dopiero przy wypłacie świadczeń beneficjentom, czym przypomina konstrukcję CITu estońskiego. Warto zwrócić uwagę, że fundator i jego bliska rodzina są zupełnie zwolnieni z podatku PIT przy wypłacie, więc nie występuje podwójne opodatkowanie. Opodatkowanie dla tej grupy kończy się na 15% CIT, co jest bardzo korzystne. W przypadku niespokrewnionych osób lub dalszej rodziny należy zapłacić jeszcze PIT (15%). Dzięki temu fundator może sukcesywnie pomnażać majątek bez płacenia podatku na bieżąco od zysku, uiścić go dopiero w momencie wypłaty środków w wybranej przez siebie wysokości i uniknąć podatku PIT. Sposób opodatkowania fundacji bardzo dobrze współgra ze spółkami z o. o.

‍

‍Na co warto uważać?

Rzeczą, na którą w szczególności należy uważać są ukryte zyski. Są to świadczenia, które fundacja rodzinna przekazuje bezpośrednio lub pośrednio na rzecz osób związanych z fundacją, które nie są przewidziane lub są niezgodne z przepisami o fundacji rodzinnej. Przepisy wymieniają takie świadczenia jak: odsetki, prowizje, wynagrodzenia od pożyczek udzielonych fundacji przez fundatora lub beneficjentów, wynagrodzenie za usługi doradcze, prawne, księgowe i reklamowe.

Ciekawym przypadkiem ukrytych zysków jest korzystanie z majątku fundacji na cele prywatne bez uiszczania opłat np. użytkowanie nieruchomości, czy samochodów fundacji przez fundatora lub rodzinę bez umowy najmu i opłat rynkowych. Przekłada się to na to, że jeśli wprowadzi się swoje prywatne mieszkanie do majątku fundacji i mieszka się w nim, to wystąpi obowiązek płacenia opłat w wysokości ceny rynkowej na rzecz fundacji.

Warto zwrócić również uwagę na to, że ukrytym zyskiem jest także wypłacanie sobie pożyczek „na wieczne nieoddanie” - jest to zła metoda na wypłacanie pieniędzy z fundacji. Maksymalny okres spłaty pożyczki wynosi 10 lat, więc jeśli przekroczy się ten termin, to wystąpią sankcje ze strony Urzędu Skarbowego.

‍

Koszty założenia i prowadzenia fundacji rodzinnej

Prowadzenie fundacji wiąże się z kosztami, które sprawiają, że rozwiązanie to jest korzystne szczególnie dla osób z dużym kapitałem. Na początku trzeba wpłacić fundusz założycielski, którego minimalna kwota wynosi 100 tys. złotych, później opłaty sądowe za wpis do rejestru – ok. 500 zł, koszty notarialne za akt założycielski i statut, bieżące koszty księgowe, a także koszt obowiązkowego audytu finansowego, który odbywa się co najmniej raz na cztery lata. Pomimo że nakład pieniężny jest wysoki, to istnieje liczna grupa osób, dla której to rozwiązanie będzie bardzo opłacalne.

‍

Fundator, beneficjenci, świadczenia i zasady dziedziczenia

Fundatorem fundacji rodzinnej może zostać wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Określa on statut, w którym zawiera nazwę, siedzibę, cel, beneficjentów i zasady funkcjonowania. Beneficjentami są osoby lub organizacje OPP wskazane w statucie fundacji, które otrzymują określone świadczenia od fundacji rodzinnej lub pewne mienie w związku z jej rozwiązaniem. Nie muszą być oni spokrewnieni z fundatorem, a sam fundator również może być beneficjentem. Świadczeniami mogą być środki pieniężne, rzeczy, prawa, koszty utrzymania lub kształcenia. Istnieje możliwość, aby uwarunkować wypłacanie świadczeń – okresowo, przy osiągnięciu konkretnego wieku, po zawarciu małżeństwa, itp. Możliwości jest wiele i dzięki nim zasady ustalone przez fundatora będą obowiązywać nawet po jego śmierci. W związku z tym fundator może przekazać majątek w sposób kontrolowany i chroniący przed niekorzystnym rozdysponowaniem. Sam majątek prywatny fundatora w przypadku śmierci może zostać odziedziczony przez fundację, co jest również korzystne, ponieważ zapobiega rozdrobnieniu spadku i będzie on rozdysponowany zgodnie ze statutem.

‍

Spółki, CIT estoński, a fundacja rodzinna

‍

Fundacja rodzinna oraz CIT estoński mają wspólne cechy, ale co do zasady pełnią różne funkcje. Fundacja rodzinna pozwala głównie na reinwestowanie zysków kapitałowych bez podatku, a CIT estoński służy odroczeniu podatku od bieżących zysków spółki. Fundacja nie może prowadzić typowej działalności operacyjnej (np. sklepu), a w przypadku spółek nie jest to ograniczone. W spółce występuje podwójne opodatkowanie (CIT + PIT od dywidendy), a w fundacji wypłaty do fundatora i jego rodziny są zwolnione z PIT – zostaje tylko CIT. Należy pamiętać o tym, że spółki opodatkowane CIT estońskim nie mogą być przenoszone do fundacji – w takim przypadku utracą prawo do korzystania z tego benefitu.

Warto zwrócić uwagę, że połączenie spółki z fundacją obniża obciążenia podatkowe, dlatego wypłacanie świadczeń przez fundację jest bardzo korzystne. Standardowo spółka płaci 9% albo 19% CIT, a później osoba prywatna płaci 19% PIT od dywidendy. W przypadku wykorzystania do tego fundacji rodzinnej spółka standardowo płaci CIT 9% albo 19%, później wypłaca dywidendę do fundacji rodzinnej, co jest zwolnione z opodatkowania, a na końcu wypłaca świadczenie do fundatora albo beneficjenta, co jest opodatkowane 15% CIT.

W telegraficznym skrócie wypłata ze spółki jest opodatkowana:

- bez fundacji: 9% / 19%CIT i 19% PIT,

- przy wykorzystaniu fundacji rodzinnej: 9% / 19% CIT i 15% CIT.

Przewagą fundacji rodzinnej jest również nie podleganie daninie solidarnościowej, więc sprzedaż udziałów przeniesionych do fundacji (np. za 1 mln zł) odbywa się bez podatku – brak 19% PIT i brak daniny solidarnościowej.

Jeśli planujesz założenie fundacji rodzinnej i nie masz pewności, jak powinieneś załatwić wszystkie formalności – skontaktuj się z nami. Jako doświadczone biuro księgowe kompleksowo Ci pomożemy, dobierzemy najkorzystniejszą formę opodatkowania i zajmiemy się Twoją księgowością.

‍

‍